Τα χαρακτηριστικά του αποτελεσματικού εκπαιδευτικού

Οι απαιτήσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας διαρκώς αυξάνονται, συνεπώς και ο εκπαιδευτικός σήμερα καλείται να ανταποκριθεί με αποτελεσματικό τρόπο σε αυτές. Ο ρόλος του σύγχρονου εκπαιδευτικού είναι σύνθετος, καθώς δεν περιορίζεται στην παροχή γνώσεων προς τους μαθητές. Άλλωστε, το ζητούμενο δεν είναι να δοθούν έτοιμες γνώσεις, αλλά να υποβοηθηθούν κατάλληλα οι μαθητές, ώστε να ανακαλύψουν τις γνώσεις μόνοι τους. Η πληθώρα των πληροφοριών που διαχέονται σήμερα επιβάλλουν στον εκπαιδευτικό να είναι ενήμερος για τις κοινωνικές – πολιτισμικές εξελίξεις, προκειμένου να είναι σε θέση να τις αξιοποιήσει κατά τη διδασκαλία του, εμπλέκοντας ενεργητικά τους μαθητές σε μια μάθηση βιωματικού χαρακτήρα. Βεβαίως η ευθύνη του εκπαιδευτικού άπτεται και της προσωπικής καθοδήγησης και συμβουλευτικής που οφείλει ο ίδιος να παρέχει στους μαθητές του, προκειμένου να τους βοηθά να άρουν τα όποια εμπόδια μάθησης, τα οποία πιθανόν εκείνοι συναντούν στον δρόμο τους. Τα κύρια χαρακτηριστικά του αποτελεσματικού εκπαιδευτικού είναι τα ακόλουθα:

Α. Η γνωστική επάρκεια και η επαγγελματική εμπειρία

• Ο εκπαιδευτικός είναι άρτια προετοιμασμένος για τη διδασκαλία και έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
• Είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει ποικίλες διδακτικές μεθόδους και εκπαιδευτικές τεχνικές, όπου εκείνος κρίνει ότι θα υποβοηθήσουν τη μάθηση.
• Διαχειρίζεται σωστά τον διαθέσιμο χρόνο του.
• Διαθέτει ικανότητες της προφορικής «διδακτικής παράστασης»: Παρέχει πρακτικά παραδείγματα, έχει ένα σταθερό ρυθμό, παρακολουθεί στα μάτια τους μαθητές κατά τη διδασκαλία, παρέχει στους μαθητές χρόνο να αφομοιώσουν την ύλη, δίνει αξία στην προσωπική γνώμη και το εμπειρικό υπόβαθρο των μαθητών, σέβεται τη γνωστική κατάσταση των μαθητών, χρησιμοποιεί εύστοχα το χιούμορ.
• Έχει τη διάθεση της διαρκούς αυτοβελτίωσης, μέσα από την αυτοαξιολόγηση στην οποία υποβάλλει τακτικά τον εαυτό του.

Β. Το ειλικρινές ενδιαφέρον προς τους μαθητές

• Ο εκπαιδευτικός ενδιαφέρεται τόσο για την αύξηση της αποδοτικότητας των μαθητών αναφορικά με την απόκτηση γνώσεων, όσο και για την ψυχολογική και συναισθηματική τους ετοιμότητα κατά τη μαθησιακή διαδικασία, καθώς και για την άνεσή τους κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας.
• Υπογράφει εξαρχής με τους μαθητές ένα εκπαιδευτικό συμβόλαιο, όπου από κοινού συναποφασίζονται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και των δύο πλευρών (εκπαιδευτικού – μαθητών).
• Είναι αξιόπιστος, αφού τα λεγόμενά του είναι απολύτως συμβατά με τις πράξεις του.
• Μεριμνά ώστε να εξασφαλίζονται ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές.
• Ενθαρρύνει τους μαθητές, όταν εκείνοι αδυνατούν να εκπονήσουν μια εργασία ή να απαντήσουν σε ένα ερώτημα ή όταν διαθέτουν διαφορετική άποψη από αυτόν.
• Είναι ειλικρινής, ακόμα και όταν δεν γνωρίζει την απάντηση σε ένα θέμα.
• Απευθύνεται στον μέσο μαθητή, αποζημιώνοντας ενίοτε τους άριστους μαθητές και καθιστώντας τους βοηθούς του.
• Βοηθά τους αδύνατους μαθητές, αναζητώντας να περιορίσει τους παράγοντες που επιδρούν ανασχετικά στην αφομοίωση της γνώσης.
• Είναι διαθέσιμος ως σύμβουλος, αφού έχει κριθεί αποδεκτός ως δυνητικός φορέας αλλαγής και βελτίωσης από τους μαθητές, προγραμματίζοντας προσωπικές συναντήσεις με όποιον το επιθυμεί σε χρόνο εκτός των διδακτικών ωρών.
• Αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες των μαθητών του και εμπνέει με το προσωπικό του παράδειγμα τον σεβασμό στη διαφορετικότητα.
• Έχει τη διάθεση να διαπραγματεύεται με τους μαθητές, οποτεδήποτε ανακύπτει ένα ορισμένο πρόβλημα που ζητά άμεση λύση.
• Διαθέτει αντανακλαστική ακοή, έχει μάθει να αντιλαμβάνεται και να σέβεται τα συναισθήματα των μαθητών.
• Αποφεύγει τα εμπόδια της επικοινωνίας, όπως είναι η χρήση εξουσίας που έχει ως στόχο την επιβολή προσωπικών στάσεων ή ιδεών, οι νουθεσίες - η ηθικολογία, η τάση ελέγχου της συμπεριφοράς, των σκέψεων και των πεποιθήσεων των μαθητών,  η απόδοση χαρακτηρισμών που στιγματίζουν τους μαθητές.
• Διατηρεί αγαστή συνεργασία με την οικογένεια ή τους κηδεμόνες των μαθητών.